Futbol ve Sakatlık!
Futbolda yaralanmaları nasıl önleriz?
Futbol dünya genelinde popülaritesi en fazla olan spordur. FIFA verilerine göre 270 milyon kişi amatör ve profesyonel olarak lisanslı futbol oynamaktadır. Bu kadar geniş bir kitlenin oynadığı futbolda yaralanma sayısı, oranı ve yüzdesi araştırma sonuçlarına göre voleybol, hentbol, basketbol, badminton, bisiklet, boks ve yüzme branşları ile karşılaştırıldığında daha yüksektir. Futbolda yaralanmaların çoğu (%60-90) ayak bileği, diz ve uyluk bölgesinde olur. Futbol yaralanmalarına bağlı finansal kayıp Avrupa verilerine göre ülke başına yıllık 100-120 milyon Avrodur. Futbol yaralanmaları, getireceği tedavi maliyetlerinin yanı sıra sporcuların antrenman ve maçlardan uzak kalmasına da neden olmaktadır. Spor branşların tümü dikkate alındığında uygun önlem tedbirleri ve yaklaşımları ile yaralanmaların yaklaşık %50 si önlenebilir. Bu durumda, özellikle futbol açısından bakıldığında yaralanmalara bağlı yüksek maliyetin de oldukça önüne geçilebilir. Dolayısıyla yaralanmalardan korunma, sporcular ve takımları için ciddi önem taşımaktadır. Peki, sporda veya futbolda yaralanmalardan korunmak için sporcular neler yapmalı, sağlık ekibi ve antrenörler hangi yaklaşımı sergilemelidir?
1. Sezon öncesi hazırlık:
Futbol sezonu başlamadan en az 4-6 hafta önce yapılan sağlık muayeneleri ile sporcunun fiziksel durumu ve varsa yetersizlikleri ortaya konarak, buna uygun müdahalelerin yapılması çok önemlidir. Yapılan testlerde dayanıklılık kapasitesi, kas kuvvet ve esneklik azlığı saptandığında buna yönelik gerekli iyileştirmeler yapılmadığında sezon içinde yaralanmaların oldukça yüksek seyrettiği bilinmektedir. Sezon öncesi kas kuvvet dengesizliklerinin egzersiz ile düzeltilmesi sonucu sezon içinde kas yaralanmalarının %70 dolaylarında, bunun yanı sıra kondisyon ve futbol beceri antrenmanları yapıldığında da yaralanmaların %60 oranında daha az olacağı gösterilmiştir. Hem sezon öncesi, hem de sezon boyunca düzenli yürütülen denge egzersizleri ile de spor yaralanmalarını büyük oranda engellemek mümkündür. Son yıllarda FIFA tarafından geliştirilen koşu, kuvvet, denge ve futbola özgü egzersizleri içeren ve 10 egzersiz hareketinden oluşan programın (FIFA 11+) sezon öncesi ve sırası yapılmasının futbol yaralanmalarını azaltmada oldukça etkili olduğu söylenmiştir. Bundan dolayı sezon boyunca yaralanmaların daha az olması için sporcuların sezon öncesi ve sezon boyunca teknik ve sağlık ekibinin verdiği antrenman programına uyması ilk aşama önlem yaklaşımı için çok önemlidir.
Bunun dışında diğer korunma yöntemlerini başlıklar halinde şu şekilde sıralayabiliriz;
2. Doğru ısınma yapmak.
3. Antrenman ve müsabaka dışında diğer günlerde de düzenli germe egzersizleri yapmak.
4. Aşırı yüklenme belirtileri başladığında dinlenmeye izin vermek.
5. Futbol ayakkabısı ve tekmelikleri uygun kullanmak.
6. Saha koşullarını iyileştirmek ve özellikle de saha zemininde çukur veya su birikintisi olmamasına dikkat etmek.
7. Futbola özgü doğru tekniğe sahip olmak ve futbol oyun kurallarına uymak.
8. Beslenme ve sıvı alımına dikkat etmek.
9. Psikolojik olarak agresif, gergin ve takıntılı ruh hali sergilememek.
10. Bir yaralanma sonrası tedavi programını tamamlamadan tekrar spora dönmemek.
Prof. Dr. Ufuk Şekir / Bursasporluyuz.net
